Το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής αποτελεί μια από τις συχνότερες αιτίες πόνου στον ώμο, ιδιαίτερα σε αθλητές που εκτελούν επαναλαμβανόμενες κινήσεις πάνω από το ύψος του κεφαλιού. Αν και είναι ευρέως γνωστό και ως «ώμος του κολυμβητή», εμφανίζεται συχνά σε πολλά αθλήματα όπως το τένις, το μπέιζμπολ, οι ρίψεις και – πολύ συχνά – το μπάσκετ.

Στο μπάσκετ, ο ώμος υφίσταται ιδιαίτερη καταπόνηση κατά την εκτέλεση σουτ, καρφωμάτων, ριμπάουντ, κοψιμάτων και δυναμικών πασών. Αυτές οι κινήσεις, ειδικά όταν εκτελούνται πολλές φορές την ημέρα, μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στον υπακρωμιακό χώρο, καθώς προκαλείται ερεθισμός των τενόντων του στροφικού πετάλου λόγω της επαναλαμβανόμενης “πρόσκρουσής” τους με το ακρώμιο, οδηγώντας σε πόνο και περιορισμό της κινητικότητας.

Μηχανισμοί τραυματισμού στο μπάσκετ

Συγκριτικά με άλλα αθλήματα, το μπάσκετ χαρακτηρίζεται από συνδυασμό κινήσεων που επιβαρύνουν τον ώμο:

  • Εκρηκτικές κινήσεις ώμου (π.χ. ταχεία απελευθέρωση του χεριού στο σουτ ή την πάσα).
  • Επαναλαμβανόμενα άλματα με ανύψωση των χεριών (ριμπάουντ, καρφώματα).
  • Αιφνίδιες αλλαγές θέσης του ώμου λόγω επαφών και συγκρούσεων κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού
  • Αμυντικές κινήσεις με έντονη απαγωγή και έξω στροφή του βραχίονα (π.χ. μπλοκ ή αποτροπή σουτ αντιπάλου).

Όταν  αυτές οι κινήσεις συνδυάζονται με μυϊκές ανισορροπίες ή μειωμένη ευλυγισία του στροφικού πετάλου, αυξάνεται σημαντικά ο κίνδυνος εμφάνισης υπακρωμιακής πρόσκρουσης. Επίσης, η έντονη προπονητική περίοδος (π.χ. προετοιμασία) και οι αγώνες υψηλής έντασης πολλαπλασιάζουν τις πιθανότητες εμφάνισης πόνου και περιορισμού της κινητικότητας.

Τι είναι το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής;

Το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής εμφανίζεται όταν το στροφικό πέταλο του ώμου – μια ομάδα μυών και τενόντων που σταθεροποιούν τον ώμο και επιτρέπουν ανύψωση και περιστροφή – τρίβεται επανειλημμένα πάνω στο ακρώμιο. Κατά την ανύψωση του χεριού, ο χώρος ανάμεσα στο στροφικό πέταλο και το ακρώμιο στενεύει, αυξάνοντας την πίεση στους τένοντες οδηγώντας σε φλεγμονή, ερεθισμό ή ακόμη και σε μικρορήξεις.

Συμπτώματα του συνδρόμου υπακρωμιακής προστριβής σε αθλητές μπάσκετ

Οι αθλητές, ειδικά οι παίκτες του μπάσκετ, συνήθως αναφέρουν τα παρακάτω συμπτώματα:

  • Πόνος κατά την εκτέλεση κινήσεων πάνω από το κεφάλι, όπως σουτ ή ριμπάουντ.
  • Δυσφορία ή αίσθημα «πιασίματος» στην οπίσθια ή πλάγια πλευρά του ώμου.
  • Αδυναμία ή κόπωση μετά από παρατεταμένες προπονήσεις ή αγώνες.
  • Επιδείνωση του πόνου τη νύχτα, ιδιαίτερα όταν ξαπλώνουν στον πάσχοντα ώμο.

Στην αρχή, ο πόνος μπορεί να είναι ήπιος και να υποχωρεί με ξεκούραση, αλλά αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως, μπορεί να γίνει συνεχής, περιορίζοντας σημαντικά την απόδοση του αθλητή.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου για υπακρωμιακή προστριβή στο μπάσκετ

Οι βασικοί παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο στους αθλητές μπάσκετ περιλαμβάνουν:

  • Υπερβολική προπόνηση με συνεχόμενες προσπάθειες σουτ ή καρφωμάτων.
  • Κακή στάση σώματος (κυρτοί ώμοι) που μειώνει τον υπακρωμιακό χώρο.
  • Ανεπαρκής αποκατάσταση μεταξύ προπονήσεων ή αγώνων.
  • Ανατομικές παραλλαγές του ακρωμίου που μειώνουν τον διαθέσιμο χώρο για το στροφικό πέταλο.
  • Ιστορικό προηγούμενων τραυματισμών στον ώμο ή τενοντίτιδες αυξάνουν την ευαισθησία σε νέο τραυματισμό.
  • Λανθασμένη τεχνική εκτέλεσης κινήσεων που αυξάνει την επαφή των τενόντων με το ακρώμιο.

Παρόμοιοι κίνδυνοι υπάρχουν και σε άλλα αθλήματα όπως η κολύμβηση, το τένις, το padel και το μπέιζμπολ.

Διάγνωση του συνδρόμου υπακρωμιακής προστριβής

Η διάγνωση του συνδρόμου υπακρωμιακής προστριβής βασίζεται σε έναν συνδυασμό ιστορικού, κλινικής εξέτασης και απεικονιστικών εξετάσεων:

  • Λήψη ιστορικού με ερωτήσεις για τη συχνότητα προπόνησης, την ένταση της προπόνησης, το είδος των κινήσεων που προκαλούν πόνο και τυχόν παλαιότερους τραυματισμούς στον ώμο.
  • Κλινική εξέταση η οποία περιλαμβάνει έλεγχο κινητικότητας, δοκιμασίες πρόσκρουσης και αξιολόγηση μυϊκής ισορροπίας του ώμου και της ωμοπλάτης.
  • Απεικονιστικές εξετάσεις όπως ακτινογραφία για πιθανές οστικές αλλοιώσεις ή οστεόφυτα και μαγνητική τομογραφία όταν υπάρχει υποψία τραυματισμού ή ρήξης του στροφικού πετάλου.

Επιλογές θεραπείας για το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής

Η αρχική αντιμετώπιση περιλαμβάνει ξεκούραση και αποφυγή κινήσεων που προκαλούν πόνο. Η εφαρμογή πάγου για 10–15 λεπτά, 3-4 φορές την ημέρα μειώνει το οίδημα και τον πόνο. Η πλήρης ακινητοποίηση με νάρθηκα δεν συνιστάται, διότι οδηγεί σε μυϊκή αδυναμία και δυσκαμψία.

Άκρως βοηθητικά λειτουργεί επίσης και η φυσικοθεραπεία. Ένα οργανωμένο πρόγραμμα φυσικοθεραπείας στοχεύει σε:

  • Αποκατάσταση της κινητικότητας και ενδυνάμωση των μυών του στροφικού πετάλου.
  • Ενίσχυση των σταθεροποιητικών μυών της ωμοπλάτης.
  • Εκμάθηση τεχνικών πρόληψης υποτροπής και τροποποίηση κινήσεων στο παιχνίδι (π.χ. σωστή απελευθέρωση μπάλας).
  • Προοδευτική επανένταξη σε αγωνιστικό ρυθμό μέσω εξειδικευμένων ασκήσεων που προσομοιάζουν κινήσεις μπάσκετ (σουτ, πάσα, άλματα).

Πριν από τη φυσικοθεραπεία, η αντιφλεγμονώδης φαρμακευτική αγωγή βοηθάει στην ανακούφιση του πόνου και την υποχώρηση της φλεγμονής. Αν αυτό δεν επαρκεί, οι ενέσιμες θεραπείες κορτιζόνης μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή.

Χειρουργική αντιμετώπιση με αρθροσκόπηση ώμου

Σε περιπτώσεις ωστόσο όπου οι συντηρητικές μέθοδοι δεν αποδίδουν, η χειρουργική αποκατάσταση με αρθροσκόπηση ώμου αποτελεί την επόμενη θεραπευτική επιλογή. Η τεχνική που εφαρμόζεται είναι η αρθροσκοπική αποσυμπίεση του υπακρωμιακού χώρου, κατά την οποία αφαιρείται ο φλεγμονώδης αρθρικός θυλάκος. Σε σπάνιες περιπτώσεις, απαιτείται ταυτόχρονη αποκατάσταση των τενόντων του στροφικού πετάλου, ειδικά αν υπάρχει ρήξη.

Μετά την επέμβαση ο ασθενής συνήθως λαμβάνει εξιτήριο την ίδια ημέρα και μπορεί να επιστρέψει σπίτι του με μία ήπια αναλγητική αγωγή, ενώ ενθαρρύνεται να ξεκινήσει άμεσα ένα πρόγραμμα φυσικοθεραπείας.

 Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Άνω Άκρου – Αθλητίατρος Δρ. Παναγιώτης Πάντος πραγματοποιεί κάθε επέμβαση στον ώμο με τη βέλτιστη τεχνική λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του ασθενούς, το επίπεδο δραστηριότητάς του και κάθε άλλη σημαντική παράμετρο, ώστε η αποκατάσταση να είναι πλήρης και ασφαλής.

Χρόνος αποκατάστασης και επιστροφή στο μπάσκετ

Η πλήρης ανάρρωση από το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής συνήθως διαρκεί περίπου 1 μήνα, ανάλογα με τη βαρύτητα του εκάστοτε περιστατικού. Η επιστροφή στο μπάσκετ γίνεται σταδιακά. Για να επιστρέψει ο αθλητής με ασφάλεια στην καθημερινότητα και στο παιχνίδι, πρέπει να έχουν επιτευχθεί τα εξής:

  • Απουσία πόνου σε βασικές κινήσεις (ντύσιμο, ύπνος, άρση αντικειμένων).
  • Προοδευτική ενδυνάμωση ώμου και ωμοπλάτης, μέσω στοχευμένων κινήσεων
  • Εξάσκηση βασικών κινήσεων μπάσκετ χωρίς πόνο (σουτ, πάσα, ριμπάουντ).

Η σταδιακή επανένταξη στο άθλημα είναι κρίσιμη για την πλήρη αποκατάσταση και την πρόληψη υποτροπών.

Πρόληψη παγωμένου ώμου στο μπάσκετ

Η πρόληψη αποτελεί το κλειδί για την υγεία του ώμου και τη διατήρηση της αγωνιστικής απόδοσης:

  • Καλή προθέρμανση πριν από κάθε προπόνηση ή αγώνα.
  • Ασκήσεις ενδυνάμωσης του στροφικού πετάλου και των σταθεροποιητών της ωμοπλάτης.
  • Διατάσεις των θωρακικών μυών.
  • Σωστή τεχνική σε σουτ και πάσα για μείωση υπερβολικής πίεσης στον ώμο.
  • Διαχείριση φόρτου προπόνησης και αποφυγή υπερβολικών επαναλήψεων κινήσεων πάνω από το κεφάλι.

Συνοψίζοντας, το σύνδρομο υπακρωμιακής προστριβής είναι συχνό στους μπασκετμπολίστες λόγω της φύσης του αθλήματος, αλλά με σωστή πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και οργανωμένη αποκατάσταση, οι περισσότεροι αθλητές επιστρέφουν γρήγορα στο παιχνίδι χωρίς ενοχλήσεις. Η σωστή τεχνική, η ισορροπημένη ενδυνάμωση και η επαρκής ξεκούραση είναι τα «κλειδιά» για τη διασφάλιση της ακεραιότητας των ώμων και την ασφαλή επάνοδο στην αγωνιστική δράση.