Επίκτητη πλατυποδία – προοδευτική καθίζηση του ποδιού

Η επίκτητη πλατυποδία, που τελευταία χαρακτηρίζεται και ως «προοδευτική καθίζηση του ποδιού» (Progressive Collapsing Foot Deformity – PCFD) είναι μια πάθηση που τείνει να επηρεάζει γυναίκες πέρα ​​από τη μέση ηλικία. Οι περισσότεροι ασθενείς που επηρεάζονται παραπονιούνται για πόνο στην και παρατηρούν μια επιπέδωση της καμάρας του ποδιού με δημιουργία πλατυποδίας την οποία δεν είχαν σε νεαρή ηλικία («επίκτητη» πλατυποδία). Η διαχείριση της πάθησης ποικίλλει ανάλογα με τα συμπτώματα της ασθενούς και τον βαθμό της δυσλειτουργίας.

Ο οπίσθιος κνημιαίος τένοντας είναι ένας τένοντας που διατρέχει την οπίσθια επιφάνεια της κνήμης, πορεύεται κατά μήκος του πίσω μέρους του έσω σφυρού (το οστικό εξόγκωμα στην εσωτερική πλευρά της ποδοκνημικής άρθρωσης) και καταλήγει στην εσωτερική και κάτω επιφάνεια του ποδιού στην κορυφή της ποδικής καμάρας. Αυτός ο τένοντας είναι υπεύθυνος για την πρόληψη της κατάρρευσης του φυσιολογικού τόξου της καμάρας του ποδιού. Βοηθά επίσης να διατηρείται ο αστράγαλος και το οπίσθιο πόδι σε καλή ευθυγράμμιση. Έτσι, ο τένοντας αυτός παραμένει συνεχώς ενεργός και παίζει βασικό ρόλο στη σωστή λειτουργία και ευθυγράμμιση του ποδιού και του αστραγάλου.

Με την πάροδο του χρόνου ο οπίσθιος κνημιαίος τένοντας μπορεί να εκφυλιστεί. Στην πιο ήπια μορφή της, η φθορά αυτή μπορεί να προκαλέσει πόνο στην εσωτερική πλευρά του ποδιού και του αστραγάλου καθώς και κάποιο πρήξιμο. Καθώς όμως η εκφύλιση  εξελίσσεται και ο τένοντας διατείνεται ή υφίσταται μικρές ρήξεις εμφανίζονται παραμορφώσεις στο πόδι: η καμάρα του ποδιού αρχίζει να πέφτει, ο αστράγαλος και το οπίσθιο πόδι αρχίζουν να γέρνουν προς τα μέσα και τα δάχτυλα του ποδιού φαίνονται να δείχνουν προς τα έξω. Ενώ αυτές οι αλλαγές στην ευθυγράμμιση του ποδιού ξεκινούν αρχικά ως εύκαμπτες παραμορφώσεις, με την πάροδο του χρόνου αναπτύσσονται αρθριτικές αλλαγές στις αρθρώσεις που προσβάλλονται και τελικά οδηγούν σε δύσκαμπτες  παραμορφώσεις / αγκυλώσεις. Τέλος, στην πιο σοβαρή μορφή της, οι αρθριτικές αυτές αλλοιώσεις επηρεάζουν και την ποδοκνημική άρθρωση.

Η αντιμετώπιση της επίκτητης πλατυποδίας σε όλες τις περιπτώσεις ξεκινά με συντηρητικά μέσα που περιλαμβάνουν αναλγητικά και τοπικά αντιφλεγμονώδη τζελ, τροποποίηση της καθημερινότητας με αποφυγή δραστηριοτήτων που επιδεινώνουν τα συμπτώματα και την χρήση κατάλληλων υποδημάτων, όπως αθλητικά παπούτσια ή μπότες. Τα ορθωτικά παίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη διαχείριση της προοδευτικής καθίζησης του ποδιού. Τα ορθωτικά συνήθως περιλαμβάνουν μια εσωτερική σόλα με μεσαίο στήριγμα καμάρας και μια σφήνα στη φτέρνα για να βοηθήσει στην κλίση του οπίσθιου ποδιού. Ενώ αρχικά αυτοί οι πάτοι μπορούν να βοηθήσουν στη διόρθωση μιας εύκαμπτης παραμόρφωσης, σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις βοηθούν απλά στην υποδοχή και ανακούφιση των δύσκαμπτων παραμορφώσεων. Είναι επίσης σημαντικό να ληφθεί υπόψη ο ρόλος του αυξημένου σωματικού βάρους και των δυνάμεων που ασκεί καθημερινά στο πόδι, καθώς η παχυσαρκία αποτελεί παράγοντα κινδύνου για την επίκτητη πλατυποδία.

Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται σε ασθενείς που δεν μπορούν να ελέγξουν τα συμπτώματά τους με συντηρτικά μέτρα. Για ήπιες μορφές της πάθησης, εφαρμόζεται ο καθαρισμός / αφαίρεση του περιβλήματος του τένοντα που ονομάζεται έλυτρο και αποκατάσταση τυχόν μικρών ρήξεων. Στο στάδιο που εξελίσσονται οι παραμορφώσεις στο πόδι, η χειρουργική επέμβαση στοχεύει στη διόρθωσή τους. Αυτό συνήθως περιλαμβάνει έναν συνδυασμό οστικών παρεμβάσεων και επεμβάσεων στα λεγόμενα μαλακά μόρια, συμπεριλαμβανομένων των μεταφορών τενόντων. Όταν οι παραμορφώσεις είναι δύσκαμπτες και έχουν οδηγήσει σε αρθρίτιδα, συνήθως αντιμετωπίζονται με ένωση των προσβεβλημένων αρθρώσεων με αρθρόδεση.

Η μετεγχειρητική αποθεραπεία εξαρτάται από τον τύπο της επέμβασης που πραγματοποιείται. Έτσι, οι πιο περιορισμένες παρεμβάσεις με καθαρισμούς έχουν μικρότερο χρόνο αποκατάστασης, ενώ οι επεμβάσεις επανευθυγράμμισης με οστεοτομίες και αρθροδέσεις μπορεί να απαιτούν μερικές εβδομάδες πλήρους αποφόρτισης με το πόδι σε γύψο. Ο χειρουργός σας θα σας παρακολουθήσει κλινικά και θα ζητήσει ακτινογραφίες για να διασφαλίσει ότι οι οστικές επεμβάσεις επουλώνονται ομαλά. Συχνά θα χρειαστεί φυσικοθεραπεία για την ανάκτηση της μυϊκής δύναμης και του εύρους κίνησης. Συνιστάται επίσης στη συνέχεια να φοράτε κατάλληλα παπούτσια με ενσωματωμένο στήριγμα καμάρας ή να χρησιμοποιείτε πάτους που υποστηρίζουν την καμάρα του ποδιού.