X
Η σκολίωση εμφανίζεται με μεγάλη συχνότητα συνήθως σε παιδιά κατά την προεφηβεία, και γίνεται ιδιαίτερα αντιληπτή κατά την εφηβική ηλικία. Η σκολίωση κάνει τα οστά της σπονδυλικής στήλης να παραμορφώνονται έτσι ώστε, αντί για μια ευθεία γραμμή στο μέσο της πλάτης, η σπονδυλική στήλη να μοιάζει περισσότερο με το γράμμα «C» ή «S».
Η συνηθέστερη μορφή σκολίωσης στα παιδιά συχνά γίνεται αντιληπτή γύρω στις ηλικίες των 10-12 ετών και εμφανίζεται σε σαφώς μεγαλύτερη συχνότητα στα κορίτσια παρά στα αγόρια.
Σε αντίθεση με την κοινή εσφαλμένη αντίληψη, η σκολίωση στην παιδική ηλικία δεν προκαλείται από την κακή στάση του σώματος ή το βάρος του σχολικού σακιδίου που κουβαλούν τα παιδιά, αλλά η εκδήλωσή της οφείλεται στις περισσότερες περιπτώσεις σε γενετικούς /κληρονομικούς παράγοντες.
Η σκολίωση στα παιδιά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, από την εμβρυϊκή ζωή έως την εφηβεία. Μάλιστα, αυτή η ποικιλομορφία στην ηλικία έναρξης μπορεί να προκύψει από διάφορες αιτίες και να οδηγήσει σε ποικιλία συμπτωμάτων. Ανάλογα με τις αιτίες στα παιδιά, διακρίνουμε την ιδιοπαθή, την συγγενή, την νευρομυϊκή και την συνδρομική σκολίωση. Αντίστοιχα, ανάλογα με την ηλικία έναρξης, έχουμε την σκολίωση πρώιμης έναρξης και αυτήν της καθυστερημένης έναρξης.
Η ιδιοπαθής σκολίωση είναι ίσως η πιο κοινή, αλλά λιγότερο προσδιορίσιμη μορφή σκολίωσης στα παιδιά. Ιδιοπαθής γενικά σημαίνει η ακριβής αιτία της σκολίωσης δεν είναι γνωστή. Εικάζεται ότι ένας συνδυασμός αιτίων, συμπεριλαμβανομένων γενετικών, περιβαλλοντικών παραγόντων, συμβάλλει στην εκδήλωση ιδιοπαθούς σκολίωσης. Η ιδιοπαθής σκολίωση εμφανίζεται συχνότερα μετά την ηλικία των 8 ετών, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν και περιπτώσεις ιδιοπαθούς σκολίωσης πρώιμης έναρξης.
Η συγγενής σκολίωση προκύπτει συνήθως εξαιτίας της ελλιπούς ή ακατάλληλης ανάπτυξης των σπονδύλων και συνήθως είναι παρούσα από την εμβρυική ζωή. Η πάθηση συχνά γίνεται αντιληπτή κατά τη διάρκεια προγεννητικών ελέγχων. Η συγγενής σκολίωση μπορεί να συνοδεύεται από προβλήματα και σε άλλα μέρη του σώματος, όπως τα νεφρά, τη καρδιά και το ουρογεννητικό σύστημα, γεγονός που χρήζει προσεκτικής διερεύνησης.
Η σκολίωση πρώιμης έναρξης εμφανίζεται πριν το παιδί συμπληρώσει την ηλικία των 8 ετών. Ανάλογα με την ηλικία έναρξης, γίνεται λόγος για βρεφική σκολίωση ή νεανική σκολίωση.
Η νευρομυϊκή σκολίωση εκδηλώνεται στα παιδιά που παρουσιάζουν προβλήματα στους μύες ή το νευρικό σύστημα. Καθώς τα νεύρα και οι μύες είναι ζωτικής σημασίας για τη διατήρηση μιας σταθερής και ευθείας σπονδυλικής στήλης, κάποιο πρόβλημα σε αυτές τις δομές μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την ορθή ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης. Νευρομυϊκές παθήσεις όπως η νωτιαία μυϊκή ατροφία, ορισμένες μυϊκές δυστροφίες, η συριγγομυελία, η πολιομυελίτιδα και η εγκεφαλική παράλυση συχνά προκαλούν νευρομυϊκή σκολίωση.
Τέλος, σκολίωση μπορεί να εμφανιστεί στα πλαίσια κάποιου συνδρόμου όπως για παράδειγμα σε παιδιά με σύνδρομο Marfan.
Ενδείξεις σκολίωσης στα παιδιά
Τα σημάδια της σκολίωσης συνήθως γίνονται αντιληπτά στην προεφηβική ηλικία. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανιστούν με διαφορετική ένταση ανάλογα με το κάθε παιδί. Οι ενδείξεις που υποδηλώνουν σκολίωση στα παιδιά συνήθως περιλαμβάνουν:
• Ασυμμετρία στους ώμους
• Κύρτωση/καμπούρα στην πλάτη
• Κλίση του κεφαλιού, του ισχίου ή της μέσης προς τη μια πλευρά του σώματος
• Εκδήλωση πόνου στη μέση ή την πλάτη
• Εκδήλωση δυσλειτουργίας στο αναπνευστικό σύστημα σε περίπτωση σκολίωσης πρώιμης έναρξης
Εάν η σκολίωση στα παιδιά δε διαγνωστεί έγκαιρα, μπορεί να επιφέρει σημαντικές επιπτώσεις τόσο στην ψυχοσύνθεση του παιδιού, όσο και στην υγεία της σπονδυλικής στήλης. Η καθυστερημένη διάγνωση μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την εμφάνιση σημαντικής έκτασης παραμόρφωσης του κορμού, πρώιμης φθοράς στη σπονδυλική στήλη, πόνου στη μέση ή στην πλάτη ή πίεση στα νεύρα με αποτέλεσμα την εκδήλωση πόνου και στα πόδια.
Σε προχωρημένες περιπτώσεις, τίθενται εμπόδια στην ορθή ανάπτυξη και λειτουργία των πνευμόνων. Η έγκαιρη διάγνωση της πάθησης επιτρέπει την εφαρμογή θεραπευτικών πρωτοκόλλων που μπορούν να επιφέρουν εντυπωσιακή βελτίωση.
Η διάγνωση της σκολίωσης στα παιδιά περιλαμβάνει τη λήψη λεπτομερούς ιατρικού ιστορικού του παιδιού, λαμβάνοντας υπόψη επίσης το οικογενειακό και προσωπικό ιστορικό. Με αυτό τον τρόπο προσδιορίζεται η γενικότερη υγεία και η φάση ανάπτυξης του σώματος.
Έπειτα ακολουθεί κλινική εξέταση σε όλο το σώμα και ακτινογραφίες ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης, ώστε να προσδιοριστεί τόσο η ακριβής εικόνα της κατάστασης αλλά και το ακριβές μέγεθος (γωνία) της σκολίωσης. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να έχει ένδειξη η πραγματοποίηση μαγνητικής ή αξονικής τομογραφίας. Ένας εξειδικευμένος ορθοπεδικός χειρουργός σπονδυλικής στήλης βοηθά σημαντικά στην αξιολόγηση και τον καθορισμό του καλύτερου πλάνου θεραπευτικής αντιμετώπισης για το παιδί.
Αφού γίνει η διάγνωση και προσδιοριστεί η γωνία και η βαρύτητα της σκολίωσης, σειρά έχει η θεραπευτική αντιμετώπιση. Στα αρχικά στάδια, συστήνεται τακτική παρακολούθηση ανά 9 μήνες, προκειμένου να παρακολουθείται η εξέλιξη της πάθησης και να διαπιστωθεί εγκαίρως τυχόν επιδείνωση. Τα παιδιά που παρουσιάζουν σκολίωση ενθαρρύνονται να συμμετέχουν επίσης σε αθλητικές δραστηριότητες και να πραγματοποιούν ασκήσεις ενδυνάμωσης του κορμού.
Σε περιπτώσεις ήπιας ή μέτριας καμπυλότητας, μπορεί να είναι χρήσιμη η εφαρμογή κηδεμόνα για 16 εώς 23 ώρες ημερησίως, ο οποίος συνδράμει για να βοηθήσει στη διαχείριση ή την πρόληψη της εξέλιξης της πάθησης και τη βελτίωση της παραμόρφωσης.
Ο κηδεμόνας αφαιρείται για την εφαρμογή της προσωπικής υγιεινής, τη διευκόλυνση της ένδυσης ή όταν το παιδί εκτελεί αθλητικές δραστηριότητες. Σε περίπτωση ασθενών βρεφικής ή πολύ μικρής ηλικίας αντί για κηδεμόνα εφαρμόζεται ειδικό γύψινο γιλέκο με τη χορήγηση γενικής αναισθησίας, το οποίο αντικαθίσταται κάθε 3 μήνες.
Σε προχωρημένες περιπτώσεις σκολίωσης που δεν παρουσιάζουν βελτίωση με τα συντηρητικά μέτρα αντιμετώπισης, έχει ένδειξη η χειρουργική αντιμετώπιση. Η κατάλληλη χειρουργική τεχνική επιλέγεται με βάση την ηλικία του παιδιού και το στάδιο της ανάπτυξης της σπονδυλικής στήλης.
Πριν την επέμβαση, διενεργείται διεξοδικός κλινικός έλεγχος και γίνεται ενημέρωση σχετικά με τη διαδικασία και το είδος της επέμβασης, αλλά και τη μετεγχειρητική πορεία. Σε περίπτωση συγγενούς σκολίωσης, εφαρμόζονται οι χειρουργικές τεχνικές της ημι-επιφυσιόδεσης και της εκτομής ημισπονδύλου.
Εάν εντοπίζεται σκολίωση πρώιμης έναρξης, η επέμβαση αποσκοπεί στον έλεγχο της εξέλιξης της παραμόρφωσης, ώστε να αναπτυχθεί με τον πιο φυσιολογικό δυνατό τρόπο έως ότου ολοκληρωθεί η σκελετική ωρίμανση. Η επέμβαση περιλαμβάνει τη χρήση μεταλλικών ράβδων και εμφυτευμάτων, ενώ μπορεί να χρειαστούν παραπάνω από μία επεμβάσεις έως ότου ολοκληρωθεί η ανάπτυξη της σπονδυλικής στήλης, οπότε και μπορεί να πραγματοποιηθεί πλέον η επέμβαση της σπονδυλοδεσίας.
Η οπίσθια διόρθωση και σπονδυλοδεσία είναι η πιο διαδεδομένη χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση της εφηβικής ιδιοπαθούς σκολίωσης, η οποία πραγματοποιείται με τη χρήση ειδικών υλικών όπως βίδες και ράβδους. Πλέον, έχει αναδειχθεί και μια νέα πρωτοποριακή τεχνική για τη χειρουργική επιδιόρθωση της εφηβικής ιδιοπαθούς σκολίωσης, η δυναμική σπονδυλοανάταξη ή Vertebral Body Tethering (VBT).
Με αυτή την ελάχιστα επεμβατική τεχνική, δεν απαιτείται σύντηξη σπονδύλων και αυτό επιτρέπει την κινητικότητα και την ευελιξία της σπονδυλικής στήλης, διορθώνοντας προοδευτικά τη σκολίωση με την πάροδο του χρόνου, καθώς το παιδί αναπτύσσεται. Ένας έμπειρος χειρουργός σπονδυλικής στήλης είναι σε θέση να προτείνει την κατάλληλη θεραπεία ανάλογα με την περίπτωση, ενώ παράλληλα δημιουργεί ένα κλίμα εμπιστοσύνης και ασφάλειας για το παιδί.
