Παθήσεις του Αχίλλειου τένοντα

Ο Αχίλλειος τένοντας είναι ο μεγαλύτερος και ισχυρότερος τένοντας στο ανθρώπινο σώμα. Είναι υπεύθυνος για τη μετάδοση τεράστιων δυνάμεων που κινούν το σώμα μας στην αλλαγή του βήματος, την απογείωση και προσγείωση, και την αλλαγή κατεύθυνσης κατά τη διάρκεια δραστηριοτήτων όπως το περπάτημα, το τρέξιμο και το άλμα. Δεν αποτελεί έκπληξη, επομένως, ότι αυτός ο τένοντας και κυρίως το σημείο της ένωσής του με την πτέρνα, η λεγόμενη κατάφυση, υπόκεινται σε σημαντική φθορά κατά τη διάρκεια της ζωής μας.

Όταν οι ασθενείς παρουσιάζουν πόνο γύρω από τον Αχίλλειο τένοντα, είναι σημαντικό να γίνει διάκριση μεταξύ των διαφόρων παθολογιών που επηρεάζουν την περιοχή. Η τενοντίτιδα ή τενοντοπάθεια του Αχιλλείου είναι μια πάθηση που προκαλεί φλεγμονή, οίδημα (δηλαδή πρήξιμο) και πόνο στην μάζα του τένοντα. Οφείλεται σε επαναλαμβανόμενους κύκλους μικροτραυμάτων και μικρορρήξεων με ανεπαρκή επούλωση. Η μειωμένη παροχή αίματος στην περιοχή συμβάλλει επίσης στην παθογένεση, μαζί με τη γενετική προδιάθεση και τη χρήση ορισμένων φαρμάκων, όπως συγκεκριμένες κατηγορίες αντιβιοτικών. Η διάγνωση βασίζεται στον συνδυασμό ιατρικού ιστορικού, κλινικής εξέτασης και συχνά υπερηχογραφήματος ή μαγνητικής τομογραφίας. Η αντιμετώπιση της τενοντίτιδας / τενοντοπάθειας το Αχιλλείου  είναι σε μεγάλο βαθμό συντηρητική. Αυτό περιλαμβάνει την τροποποίηση δραστηριοτήτων που επιδεινώνουν το πρόβλημα ή τον περιορισμό επαναλαμβανόμενων δραστηριοτήτων υψηλής ενέργειας, έτσι ώστε ο τένοντας να έχει την ευκαιρία να επουλωθεί. Τα παυσίπονα και οι τοπικές αντιφλεγμονώδεις αλοιφές βοηθούν, όπως και ορισμένα ορθωτικά, όπως τα μαξιλαράκια με τζελ ή τα ανυψωτικά της πτέρνας. Η φυσιοθεραπεία είναι σημαντική καθώς συχνά η μειωμένη ελαστικότητα των μυών της γάμπας (γαστροκνημία) είναι μία από τις υποκείμενες αιτίες της πάθησης. Η θεραπεία με κρουστικό υπέρηχο (Extracorpeal shock wave treatment – ESWT) μπορεί να προσφέρει ανακούφιση σε ορισμένες επίμονες περιπτώσεις. Σε ανθεκτικές περιπτώσεις, μπορεί να εξεταστεί το ενδεχόμενο χειρουργικής επέμβασης για την αντιμετώπιση μικρών ρήξεων που μπορεί να υπάρχουν στον τένοντα ή για την αφαίρεση ανώμαλων επασβεστώσεων ή ουλώδους ιστού στον τένοντα. Γενικά δεν συνιστάται η ένεση στον τένοντα με κορτικοστεροειδή, καθώς αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ρήξεις του Αχιλλείου.

Η καταφυτική τενοντίτιδα του Αχιλλείου είναι μια κατάσταση που επηρεάζει την περιοχή που ο Αχίλλειος ενώνεται με το οστό της πτέρνας, την λεγόμενη κατάφυση του τένοντα. Ως αποτέλεσμα επαναλαμβανόμενων κύκλων μικροτραυματισμού και ανεπαρκούς επούλωσης, εμφανίζεται πόνος και πρήξιμο στο κάτω άκρο του τένοντα και στο πίσω μέρος της πτέρνας. Η ανεπαρκής επούλωση έχει επίσης ως αποτέλεσμα η κατάφυση του τένοντα να αναπτύσσει αργά επασβεστώσεις και τελικά οστεόφυτα που συμβάλλουν στον πόνο και το πρήξιμο. Όπως και με την τενοντίτιδα του Αχιλλείου, αρχικά ακολουθείται συντηρητική θεραπεία Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται όταν τα συμπτώματα επιμένουν. Περιλαμβάνει συνήθως έναν καθαρισμό της κατάφυσης τένοντα για την αφαίρεση περιοχών με απασβεστώσεις ή οστεόφυτα. Μερικές φορές, για να αποκτήσουμε πρόσβαση στις βλάβες, ο τένοντας πρέπει να αποκολληθεί από ένα μέρος της ένωσής του με το οστό της πτέρνας. Σε αυτή την περίπτωση, ο τένοντας που αποκολλήθηκε θα χρειαστεί να επανασυνδεθεί στο οστό της φτέρνας με ειδικά ράμματα ή οστικές άγκυρες.

Η παραμόρφωση Haglund και η ορογονοθυλακίτιδα του Αχιλλρείου τένοντα είναι επίσης παθολογικές καταστάσεις με πόνο και οίδημα που αναπτύσσεται γύρω από την κατάφυση του τένοντα. Ο ορογόνος θύλακος είναι μια δομή που βοηθά τον Αχίλλειο τένοντα να γλιστρά στο πίσω μέρος του οστού της πτέρνας στην περιοχή της κατάφυσής του. Στην περίπτωση της ορογονοθυλακίτιδας, η περιοχή του θυλάκου φλεγμαίνει και γεμίζει με παχύρευστο υγρό. Αυτό συμβάλλει στον ερεθισμό του τένοντα που πλέον δεν γλιστράει αβίαστα πάνω από το οστό της πτέρνας. Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχει επίσης μια οστική διόγκωση σαν οστεόφυτο στο οστό της πτέρνας (παραμόρφωση Haglund). Αυτή αναπτύσσεται στην περιοχή της θυλακίτιδας, λόγω τριβής του τένοντα και γενικευμένης φλεγμονής. Η διόγκωση στο οστό της πτέρνας μπορεί να κάνει επώδυνη την υπόδηση καθώς μπορεί να τρίβεται στο πίσω μέρος των παπουτσιών. Η συντηρητική  θεραπεία είναι παρόμοια με την καταφυτική τενοντίτιδατου Αχιλλείου και εφαρμόζεται πάντα πρώτα στα αρχικά στάδια. Ωστόσο, στην περίπτωση της οπισθοπτερνικής ορογονοθυλακίτδας μπορεί επίσης να διενεργηθεί μεμονωμένα έγχυση κορτικοστεροειδούς στην περιοχή. Η χειρουργική επέμβαση προορίζεται για περιπτώσεις που δεν έχουν ανταποκριθεί σε συντηρητική αντιμετώπιση. Όπως και με την καταφυτική τενοντίτιδα, αφαιρούνται εναποθέσεις ασβεστίου και ουλώδους ιστού που αναπτύσσονται στον Αχίλλειο τένοντα. Αφαιρείται επίσης ο οπισθοπτερνικός ορογόνος θύλακος και η παραμόρφωση του Haglund (οστική διόγκωση) ώστε να μην προστρίβεται στον Αχίλλειο τένοντα. Εάν ένα σημαντικό μέρος της κατάφυσης του Αχίλλειου τένοντα χρειαστεί να αποκολληθεί για να αντιμετωπιστούν αυτές οι παθολογίες, τότε θα χρειαστεί να στερεωθεί ξανά στο οστό της πτέρνας χρησιμοποιώντας ειδικά ράμματα και οστικές άγκυρες.

Μετεγχειρητικά στους ασθενείς μπορεί να εφαρμοσθεί γύψινος νάρθηκας ή να χρησιμοποιήσουν μια ειδική μπότα για αποφόρτιση. Κατά κανόνα δεν μπορούν να φορτίσουν το πόδι για μερικές εβδομάδες. Η αποκατάσταση μπορεί να εξαρτάται από το αν ο τένοντας αποκολλάται ή όχι από την κατάφυσή του, όπως και από τον όγκο των επασβεστώσεων και οστεόφυτων που αφαιρέθηκαν. Γενικά απαιτείται φυσικοθεραπεία για να βοηθήσει με την προοδευτική διάταση και την επακόλουθη ενδυνάμωση του τένοντα. Ο χειρουργός σας θα συνεχίσει να σας παρακολουθεί για μήνες μετά την επέμβαση για να διασφαλίσει ότι οι πληγές έχουν επουλωθεί ικανοποιητικά, μέχρι την αφαίρεση του γύψου ή της μπότας και την ομαλή πρόοδο της φυσικοθεραπείας.