Ο παγωμένος ώμος ή αλλιώς η συμφυτική θυλακίτιδα ώμου είναι μια επώδυνη πάθηση που μπορεί να μετατρέψει ακόμη και τις πιο απλές καθημερινές κινήσεις σε πρόκληση. Από το ντύσιμο και το χτένισμα μέχρι την οδήγηση, κάθε δραστηριότητα μπορεί να καταστεί ιδιαίτερα επώδυνη ή ακόμα και αδύνατη. Η κατάσταση αυτή ωθεί αρκετούς πάσχοντες να αναζητήσουν τρόπους ανακούφισης των συμπτωμάτων. Τι ακριβώς όμως είναι ο παγωμένος ώμος και ποιες ασκήσεις μπορούν να βελτιώσουν τα συμπτώματα;

Τι είναι ο παγωμένος ώμος και πώς εμφανίζεται

Ο παγωμένος ώμος είναι μια φλεγμονώδης πάθηση της άρθρωσης του ώμου, κατά την οποία ο αρθρικός θύλακος – ο ιστός που περιβάλλει την άρθρωση – γίνεται παχύς, σκληρός και αναπτύσσει συμφύσεις. Αυτή η διαδικασία οδηγεί σε επώδυνη δυσκαμψία και σε σημαντικό περιορισμό του εύρους κίνησης προς όλες τις κατευθύνσεις. Κατά συνέπεια, η πάθηση χαρακτηρίζεται από έντονο πόνο και δυσκαμψία, με αποτέλεσμα την πλήρη ή μερική ακινητοποίηση του ώμου. Υπολογίζεται ότι επηρεάζει κυρίως άτομα ηλικίας 40 έως 60 ετών, με τις γυναίκες να πλήττονται πιο συχνά από τους άνδρες.

Ποια είναι τα συμπτώματα και η εξέλιξη της πάθησης

Τόσο ο ιδιοπαθής όσο και ο δευτεροπαθής παγωμένος ώμος, εμφανίζουν παρόμοια εξελικτική πορεία που διακρίνεται σε τρεις φάσεις, με κοινό τελικό αποτέλεσμα τη δημιουργία συμφύσεων και τη συρρίκνωση του αρθρικού θυλάκου. Σε πολλές περιπτώσεις, η κατάληξη είναι η σχεδόν πλήρης ακινητοποίηση της άρθρωσης του ώμου. Η τόσο επώδυνη φύση της νόσου ωθεί τους ασθενείς των οποίων την πόρτα έχει χτυπήσει ο παγωμένος ώμος τρόπους και ασκήσεις ώστε να ανακουφιστούν κάπως από τα συμπτώματα.

Πιο συγκεκριμένα, οι φάσεις εξέλιξης της πάθησης είναι:

  • Φάση πόνου: Κατά την πρώτη φάση, παρατηρείται φλεγμονή κυρίως στο πρόσθιο τμήμα του αρθρικού θυλάκου. Ο πόνος αυξάνεται σταδιακά και γίνεται έντονος, με αποτέλεσμα ο ασθενής να αποφεύγει την κίνηση του ώμου.
  • Φάση δυσκαμψίας: Η φλεγμονή υποχωρεί, αλλά ο περιορισμός της κινητικότητας γίνεται πιο έντονος. Ο θύλακος συρρικνώνεται και περιορίζει περαιτέρω το εύρος των κινήσεων.
  • Φάση ανάρρωσης: Ο ώμος είναι πλέον έντονα δύσκαμπτος, αλλά ο πόνος έχει μειωθεί σημαντικά ή και εξαφανιστεί. Αρχίζει η διαδικασία αποκατάστασης, με προοδευτική βελτίωση της κινητικότητας. Η φάση αυτή μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες έως και δύο χρόνια.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Η ακριβής αιτία του παγωμένου ώμου παραμένει άγνωστη, ιδιαίτερα στις ιδιοπαθείς περιπτώσεις. Ωστόσο, υπάρχουν γνωστοί παράγοντες κινδύνου:

  • Σακχαρώδης διαβήτης, καθώς οι διαβητικοί έχουν περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν την πάθηση, με πιο έντονα και παρατεταμένα συμπτώματα.
  • Υποθυρεοειδισμός ή άλλες ενδοκρινικές διαταραχές.
  • Νόσος του Πάρκινσον, καρδιοπάθειες και άλλες συστηματικές νόσοι.
  • Ακινητοποίηση του ώμου μετά από τραυματισμό ή χειρουργική επέμβαση.
  • Υπερβολική χρήση ή παρατεταμένη ακινησία του άνω άκρου.

Πώς θεραπεύεται ο παγωμένος ώμος και τι ρόλο διαδραματίζουν οι ασκήσεις στα πλαίσια της φυσικοθεραπείας

Στις δύο πρώτες φάσεις της πάθησης η θεραπεία είναι κυρίως συντηρητική, με στόχο τη μείωση του πόνου και την αποκατάσταση της κινητικότητας. Περιλαμβάνει:

  • Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ασπιρίνη ή η ιβουπροφαίνη.
  • Ενέσεις κορτικοστεροειδών ή PRP στην άρθρωση, με σκοπό την καταπολέμηση της φλεγμονής.
  • Φυσικοθεραπεία και καθημερινή κινησιοθεραπεία για την αποκατάσταση της λειτουργικότητας του ώμου, όπου ο παγωμένος ώμος αντιμετωπίζεται με στοχευμένες και κατάλληλες ασκήσεις.

Η χειρουργική αποκατάσταση του παγωμένου ώμου ενδείκνυται μόνο στη τρίτη φάση της πάθησης, και μόνο όταν οι συντηρητικές μέθοδοι έχουν αποτύχει. Η επέμβαση εκλογής είναι η αρθροσκόπηση ώμου, όπου ο χειρουργός εισάγει ειδικά εργαλεία μέσα από μικρές τομές στον ώμο για να διασπάσει τις συμφύσεις και να απελευθερώσει τον αρθρικό θύλακο. Πρόκειται για μια σύντομη, ελάχιστα επεμβατική τεχνική που δεν απαιτεί νοσηλεία του ασθενούς και προσφέρει υψηλά ποσοστά επιτυχίας.

Παγωμένος ώμος και ασκήσεις αποκατάστασης

Παρά την επώδυνη φύση τους, τα συμπτώματα που προκαλεί ο παγωμένος ώμος μπορούν να βελτιωθούν με στοχευμένες ασκήσεις φυσικοθεραπείας. Η συστηματική εκτέλεση ειδικών ασκήσεων είναι θεμελιώδης για τη βελτίωση της κινητικότητας και τη σταδιακή αποκατάσταση του ώμου. Πριν από οποιαδήποτε άσκηση, συνιστάται η εφαρμογή θερμότητας στον ώμο για 10-15 λεπτά, με θερμοφόρα ή ζεστό ντους.

Οι πιο αποτελεσματικές ασκήσεις είναι:

1. Κυκλικές περιστροφές (άσκηση εκκρεμούς)

Ο ασθενής θα πρέπει να σταθεί σκυφτός, αφήνοντας το επηρεασμένο χέρι να κρέμεται ελεύθερα. Στη συνέχεια, εκτελεί μικρούς κυκλικούς κύκλους με το χέρι, 10 φορές δεξιόστροφα και 10 αριστερόστροφα.

2. Διατάσεις με πετσέτα

Με τη βοήθεια μιας πετσέτας πίσω από την πλάτη, ο ασθενής χρησιμοποιεί το υγιές χέρι για να τραβήξει απαλά το πάσχον χέρι προς τα πάνω. Η άσκηση επαναλαμβάνεται 10 έως 20 φορές.

3. “Περπάτημα” με τα δάχτυλα σε τοίχο

Ο ασθενής στέκεται μπροστά σε τοίχο, ακουμπά τα δάχτυλα του πάσχοντος χεριού και τα «ανεβάζει» σταδιακά μέχρι το ύψος των ώμων ή όσο ψηλότερα μπορεί άνετα. Έπειτα, κατεβάζει το χέρι αργά. Η άσκηση επαναλαμβάνεται 10 έως 20 φορές.

4. Διάταση cross-body

Ο ασθενής φέρνει το πάσχον χέρι μπροστά από το στήθος και, με τη βοήθεια του άλλου χεριού, το τραβά ελαφρά για να διαταθεί ο ώμος. Η διάταση διαρκεί 15-20 δευτερόλεπτα και επαναλαμβάνεται 10 έως 20 φορές.

5. Διάταση μασχάλης

Ανασηκώνοντας το πάσχον χέρι μέχρι το στήθος με τη βοήθεια του καλού χεριού, ο ασθενής λυγίζει ελαφρά τα γόνατα ώστε να επιτευχθεί διάταση στη μασχάλη. Με κάθε κάμψη προσπαθεί να αυξήσει σταδιακά την έκταση. Η άσκηση επαναλαμβάνεται 10 έως 20 φορές.

Μετεγχειρητική αποκατάσταση μετά από αρθροσκόπηση ώμου

Σε περιπτώσεις χειρουργικής επέμβασης, ο ασθενής ξεκινά φυσικοθεραπεία από την πρώτη κιόλας ημέρα, με κινήσεις έκτασης, ενδυνάμωσης και διατάσεις. Η συνεργασία με φυσικοθεραπευτή και ο εξατομικευμένος σχεδιασμός του προγράμματος αποκατάστασης είναι καθοριστικοί για την πλήρη επάνοδο της λειτουργίας του ώμου.

Συμπερασματικά, ο παγωμένος ώμος είναι μια πολύπλοκη, αλλά θεραπεύσιμη πάθηση. Η σωστή διάγνωση, η στοχευμένη φυσικοθεραπεία και οι κατάλληλες ασκήσεις αποτελούν τα βασικά εργαλεία για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Παρά την επώδυνη φύση του, τα συμπτώματα που προκαλεί ο παγωμένος ώμος μπορούν σε ορισμένες περιπτώσεις να βελτιωθούν με στοχευμένες ασκήσεις φυσικοθεραπείας.

Εάν ωστόσο το πρόβλημα επιμένει, η χειρουργική αποκατάσταση με αρθροσκόπηση ώμου δεν θα πρέπει να καθυστερείται. Ο Ορθοπαιδικός Χειρουργός Άνω Άκρου Δρ. Παναγιώτης Πάντος μπορεί να σας κατευθύνει κατάλληλα στην εύρεση της ενδεδειγμένης θεραπείας και να αποκαταστήσει χειρουργικά το πρόβλημα εάν τα συμπτώματα δεν υποχωρούν.